Dr n. o zdr. Mira Rządzka
Terapia funkcji mięśni oralnych, znana jest głównie w ortodoncji od lat 30 ubiegłego wieku, poświęcono jej wiele badań i opracowań, dzięki czemu został precyzyjnie prześledzony wpływ pracy mięśni na kształtowanie się wad zgryzu i wad artykulacyjnych. Od tamtego czasu mioterapia stała się uznaną i niezwykle szybko rozwijającą się nauką. Wyniki współczesnych, znaczących dla nauki badań można znaleźć w opracowaniach stomatologów, ortodontów, laryngologów ( J. Mew, M. Moss, J. Duran, Z. Soroush, S. Rosenfeld-Johnson, ), logopedów (P. Marshalla, L. Overland i in).
Idea podejścia miofunkcjonalnego w terapii logopedycznej/neurologopedycznej również nie jest ideą nową. W Polsce jedne z pierwszych działań na polu logopedycznym rozpoczął dr n. med. B. Mackiewicz, łącząc wiedzę ortodontyczną i logopedyczną, wyraźnie zaznaczając, że zarówno w ortodoncji, jak i w logopedii, najczęściej popełnianym błędem jest praca na skutkach zaburzeń miofunkcjonalnych, a nie usuwanie ich przyczyn, w wyniku czego proces automatyzacji nowych warunków oralnych, zarówno zgryzowych, jak i artykulacyjnych, jest długotrwały i nie zawsze skuteczny. W taki nurt podejścia mioterapeutycznego wpisują się również dokonania polskich naukowców stomatologów i ortodontów (prof. St. Majewski, prof. I. Karłowska) oraz logopedów, zajmujących się zaburzeniami funkcji biologicznych (prof. D. Pluta-Wojciechowska, dr B. Sambor, dr A. Regner, E. Mendala-Kwoczek i niżej podpisana).
Oddziaływania mioterapeutyczne zakładają perfekcyjną znajomość anatomii oralnej, zarówno w obszarze mięśniowo-nerwowym, jak i kostnym, w obszarze fizjologii, łączoną z wiedzą z zakresu ortodoncji i z wiedzą stricte logopedyczną.
Holistyczność podejścia miofunkcjonalnego zakłada konieczność zrozumienia, że praca mięśni jamy ustnej, odpowiedzialnych za ruchy artykulacyjne, uzależniona jest od warunków anatomicznych, jak i nawyków pacjentów gabinetów logopedycznych, że określone, patologiczne warunki struktury twarzoczaszki powstają w ścisłej zależności od patologii miofunkcji. Jak rozpoznać normę i zaburzenia? Jak przygotować się do diagnozy miofunkcji?
Wszystkie te elementy i obszary zawiera kurs „Diagnoza i terapia miofunkcjonalna” Aleksandry Rosińskiej, neurologopedy, absolwentki warsztatu „Introduction to Orofacial Myofunctional Therapy” w Academy of Orofacial Myofunctional Therapy, opracowany dla Akademii Logopedy, przeznaczony dla logopedów, chcących pogłębiać swoje kompetencje w miofunkcyjnym podejściu. Zawiera 14 modułów, w których autorka przedstawia rys anatomiczny oraz funkcjonalny obszaru oralnego, prezentując zarówno normę, jak i patoanatomię i patofizjologię. Każdy z modułów opracowany jest w oparciu o najnowszą literaturę oraz bogate doświadczenia Autorki. Zawiera precyzyjne omówienie:
- wprowadzenia do terapii miofunkcjonalnej,
- anatomii oralnej i anatomii narządu żucia,
- nerwów czaszkowych,
- fizjologii czynności biologicznych obszaru oralnego, w tym jego pozycji spoczynkowych,
- patologii i najczęstszych parafunkcji w obrębie narządu żucia,
- zaburzeń ślinienia się i technik terapeutycznych w usuwaniu problemu,
- patologii w budowie wędzidełek jamy ustnej,
- diagnozy i terapii miofunkcjonalnej,
- przypadków pacjentów z zaburzeniami miofunkcji w każdym prezentowanym obszarze
Omówienie każdego z proponowanych tematów składa się z 5 partii: omówienia normy w danym zakresie, podania najczęściej występujących zaburzeń oraz sposobów ich niwelowania, adekwatnych dla poziomu terapii miofunkcjonalnej, quizu oraz zadania domowego.
Moduły opracowane i zaprezentowane są w krótki, rzeczowy, dynamiczny sposób, z podaniem tekstów źródłowych, narzędzi diagnostycznych, dostępnych skal, jak np. Drooling Impact Scale, skala Likerta czy skale oceny wędzidełek języka czy warg. Wiedza teoretyczna poparta jest tu dużym doświadczeniem Autorki, bogatym materiałem graficznym, zdjęciowym i ćwiczeniowym, nie tylko w omówieniu prezentowanych w ostatnich modułach kursu przypadków pacjentów, ale również w opracowaniu każdego zaburzenia miofunkcji. Dodatek w postaci demonstracji narzędzi badawczych i pomocy terapeutycznych przy każdym module oraz sposobu ich doboru i wykorzystania w procesie diagnostyczno-terapeutycznym, pomaga budować profesjonalny warsztat logopedy. Quiz, kończący każdą lekcję w module, jest doskonałym sposobem sprawdzenia wiedzy uczestnika, a „praca domowa” pozwala na wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce.
Dużą wartością jest tu praktyczne wykorzystanie mediów do dostarczenia wiedzy uczestnikom kursu. Wykorzystanie z jednej strony nagrania wykładu wraz z prezentacją multimedialną, a z drugiej dostarczenie całej wiedzy w postaci plików pdf, umożliwia osobom uczącym się wielozmysłowy udział w zajęciach, a także powrót do prezentowanych treści i ich analizę.
Na szczególną uwagę zasługuje sposób prowadzenia wykładów, uwzględniający nie tylko przekazywaną wiedzę czy praktyczne pomysły terapeutyczne, ale także w sferze języka, kształtujący refleksję terapeuty, postawę nastawioną na wspieranie pacjenta i ułatwianie mu procesu terapeutycznego poprzez elementy zabawy, przyjazne podejście i wysoki poziom empatii.
Dr n. o zdrowiu Mira Rządzka
Neurologopedka, Mioterapeutka, Terapeutka Manualnej Terapii Dysfagii, Manualnej Terapii Krtani, Międzynarodowa Instruktorka Metody Butejki, Terapeutka Ortodoncji Funkcjonalnej MFS, Terapeutka Karmienia
